Van feiten-controlebureaus naar blockchain. Tot op de dag van vandaag zijn fact-checkers verantwoordelijk voor het verifiëren van feiten en beweringen in het nieuws die mogelijk worden vertekend tijdens het herschrijven of voor politieke doeleinden worden gemanipuleerd. De nieuwstekst kan bestaan uit waarheidsgetrouwe informatie die is geschreven in een neutraal formaat dat eigen is aan het nieuws, maar één zin kan een vals feit of een bewering bevatten waarvan de oorsprong onbekend is. Bovendien is de staat soms wel degene die begint met het produceren van valse informatie.
De belangrijkste kracht van nepnieuws is de hoge snelheid waarmee het zich verspreidt. Hoewel valse informatie altijd heeft bestaan, maakt internet het elk jaar erger. De hoge snelheid waarmee nepnieuws wordt gedeeld, kan de relaties tussen verschillende partijen rechtstreeks beïnvloeden en ernstige politieke en economische gevolgen hebben die soms moeilijk te voorspellen zijn. Om nog maar te zwijgen over het feit dat het moeilijk is geworden om de originele bron te achterhalen en bij welke iteratie nieuws mogelijk onwaar is geworden.
Waarom is het zo moeilijk om fake news te bestrijden?
Openbare geletterdheid kan helpen bij de strijd tegen valse informatie, aangezien online nieuws vaak wordt gekenmerkt door niet-geverifieerde feiten en een gebrek aan originaliteit. Tegenwoordig is het heel gemakkelijk om een misleidend bericht of artikel te maken: je hebt alleen een digitaal platform nodig voor de eerste publicatie, dan wordt nepnieuws door de gebruikers zelf verspreid en neemt hun aantal exponentieel toe.
Ook levert de publicatie van nepnieuws vaak winst op voor de eigenaren van deze platforms via embedded advertising, en ze hebben geen haast om deze manier van inkomsten genereren op te geven. Een ander probleem is de verkeerde interpretatie van de bron van het nieuws. Een stadsbestuur vaardigt bijvoorbeeld een verordening uit over nieuwe beperkingen vanwege de COVID-19 -pandemie, maar de media kunnen dit anders interpreteren omwille van verkeer, clickbait en uniciteit. Elke factchecker zal u in een dergelijk geval adviseren “altijd de bron te bekijken”. In werkelijkheid is er geen garantie dat de gebruiker dit zal doen, omdat de nieuwsstroom enorm is en er geen tijd of gewoonte is om alles te controleren.
Technologieën tegen fake news
Naast het handmatig controleren van feiten zijn er technologieën om nepnieuws te bestrijden, zoals het automatisch zoeken naar bronnen of een anti-plagiaatsysteem. Soms slagen nepnieuws-producenten erin om dergelijke systemen te verdoezelen wanneer de oorspronkelijke bron verloren gaat.
Er zijn meer projecten en onderzoeken over het gebruik van verschillende technieken voor machine learning om onnauwkeurige informatie te identificeren. Deze projecten zijn meestal gebaseerd op stilistische analyse van teksten en een model dat is getraind op nepnieuws-tekstvoorbeelden. Desalniettemin zijn er hier ook beperkingen, zoals het verzamelen en markeren van de database, aangezien het een zeer tijdrovend proces is. Ook in veel publicaties die zondigen met vals nieuws, verschilt de stijl van nieuws met valse informatie niet van die van nieuws met waarheidsgetrouwe informatie.
Hetzelfde geldt voor bloggers op sociale mediaplatforms. Dat gezegd hebbende, zijn er voorbeelden van succesvolle projecten, zoals toen Twitter een Britse op kunstmatige intelligentie gebaseerde startup verwierf om het te helpen de hoeveelheid nepnieuws die op zijn platform wordt verspreid te bestrijden.
Hoe kan blockchain helpen?
Allereerst vanwege het principe van zijn werking. Een gedistribueerd grootboeksysteem omvat niet alleen de veilige opslag van gegevens en het gebruik van cryptografische codering, maar ook de onmogelijkheid van willekeurige wijzigingen. Slimme contracten slaan tekst, afbeeldingen / video’s en hun bronnen op een blockchain op. Alles wat in het register wordt opgenomen, bevat brongegevens, namelijk wie een bepaald nieuwsbericht heeft gepost – of het nu een artikel, foto of video is – en wie de bron is van een bepaald citaat. Dit is bijvoorbeeld relevant voor persbureaus of persberichten van de overheid waarvan de informatie kan worden vertekend wanneer deze door andere media wordt verspreid.
Betrouwbaarheid en duurzaamheid van het originele nieuws worden bereikt door technologische kenmerken zoals cryptografische hashing, digitale handtekeningen en gedistribueerde consensus. In de voorgestelde oplossing bestaat het blockchain-systeem voor de media uit de volgende elementen:
- Smart contract voor inschrijving;
- Update slim identiteitscontract;
- Slimme identiteitscontract intrekken;
- Evalueerbare reputatieset.
Blockchain lost ook een ander probleem op waarbij mediakanalen met terugwerkende kracht nieuws- of publicatiedata wijzigen. De bron kan worden getraceerd door een tijdstempel op te nemen met behulp van een “blockchain gebaseerde benadering voor gedecentraliseerde gedistribueerde opslag om de oorsprong van het nieuws te traceren.” Dit is vooral relevant tijdens verkiezingscampagnes of voor het opsporen van de bron van haatzaaiende uitlatingen.
Met behulp van blockchain-platforms kunnen nieuwswebsites hun transparantie vergroten en wordt het veel gemakkelijker en, nog belangrijker, sneller om bij de bron van verkeerde informatie te komen. Dit zal niet alleen een andere eindgebruiker helpen de informatie te verifiëren, maar het zal ook bewijs leveren van de metadata die in elke fase zijn verzameld.
Nu, alvorens nepnieuws te plaatsen, zullen auteurs moeten bedenken dat er een manier is om degenen te vinden die verantwoordelijk zijn voor het ontstaan en de verspreiding ervan, aangezien deze technologie met registers alle informatie over de gegevens bevat vanaf het allereerste moment dat ze verschijnen.
Wat biedt een samenwerking tussen media en blockchain nog meer?
Het belangrijkste probleem op staatsniveau waarmee wetgevers tegenwoordig worden geconfronteerd, is het evenwicht tussen menselijke vrijheden en het beschermen van het algemeen belang. Zelfs in landen waar de grondwet het aannemen van een wet verbiedt die de vrijheid van meningsuiting beperkt, zijn er nu pogingen om nepnieuws te reguleren, dat dubbelzinnig wordt ervaren. Tegelijkertijd kan men niet voorbijgaan aan de schade die desinformatie aan de journalistiek toebrengt, waardoor het vertrouwen van het publiek in nieuwsverslaggeving en nieuwsdiensten en platforms in het algemeen wordt ondermijnd.
Als we ons een nieuwsportaal voorstellen op basis van blockchaintechnologie, betekent dit automatisch dat het er volledig van kan profiteren. En het gaat niet alleen om een nieuw niveau van transparantie en beveiliging via een gedistribueerd register, maar ook om nieuwe manieren van inkomsten te genereren. De voortdurende strijd in veel landen tussen grote spelers zoals Facebook en Google en regeringen die de rechten van auteurs van tekst, video en andere inhoud willen beschermen, is een duidelijke aanwijzing dat het genereren van inkomsten een steeds belangrijker probleem wordt.
Hoe kan de auteur van een nieuwsartikel bijvoorbeeld eerlijk worden betaald als giganten als Facebook en Google het vrijelijk op hun bronnen plaatsen zonder de auteur een vergoeding te betalen? Door het nieuws op een blockchain-portaal te plaatsen, zou daarentegen een betalingssysteem kunnen worden opgezet voor iedereen die de artikels wil lezen, en de betaling zou kunnen worden gedaan via niet-contante betalingen met bankpassen of vanaf het eigen platform met cryptocurrencies.
Uiteindelijk zou de combinatie van blockchaintechnologie en de digitale economie de basis kunnen zijn voor een onafhankelijk, gratis persplatform met journalisten en gebruikers op gelijke voet, zonder tussenpersonen.
15/03/2021 – 03u00
Stijn van DCN
