Als een belangrijke stap naar de regulering van artificiële intelligentie (AI) in heel Europa, hebben de lidstaten van de Europese Unie unaniem gestemd voor de goedkeuring van de definitieve tekst van de AI-wetgeving van de EU. Dit baanbrekende moment werd bevestigd door Thierry Breton, de commissaris voor de interne markt van de EU, die de wetgeving prees als een revolutionaire en ongeëvenaarde vooruitgang in het wereldwijde landschap van AI-regulering.
De AI-wetgeving introduceert een op risico's gebaseerde aanpak om toezicht te houden op AI-toepassingen, waarbij met name wordt gefocust op hoogrisicogebieden zoals de overheidsinzet van AI bij biometrische controletoepassingen. Ook schrijft het regels voor AI-systemen voor, waaronder die vergelijkbaar met ChatGPT, en legt het transparantieregels op voordat deze technologieën op de markt kunnen worden gebracht. Deze cruciale beslissing volgt op een politiek akkoord dat in december 2023 werd bereikt, met daaropvolgende inspanningen gericht op het afronden van de wetgevende tekst ter goedkeuring.
Dit akkoord markeert het hoogtepunt van uitgebreide onderhandelingen, met de COREPER stemming van de permanente vertegenwoordigers van alle EU-lidstaten die plaatsvond op 2 februari. Deze procedurele mijlpaal effent het pad voor de wetgeving om door het wetgevingsproces te gaan, inclusief een cruciale stemming door een EU-wetgevingscommissie gepland voor 13 februari, gevolgd door een verwachte stemming in het Europees Parlement in maart of april.
De AI-wetgeving is gebaseerd op het principe dat hoe hoger het risico dat een AI-toepassing met zich meebrengt, hoe groter de verantwoordelijkheid ligt bij de ontwikkelaars ervan. Dit principe is met name relevant voor AI-systemen die actief zijn op kritieke terreinen zoals werving voor jobs en toelatingen voor onderwijs. Margrethe Vestager, uitvoerend vicevoorzitter van de Europese Commissie voor 'A Europe Fit for the Digital Age', benadrukte het belang van hoogrisicoscenario's om ervoor te zorgen dat de ontwikkeling en implementatie van AI-technologieën in lijn zijn met de kernwaarden en normen van de EU.
De implementatie van de AI-wetgeving staat gepland voor 2026, waarbij bepaalde bepalingen eerder van kracht worden om een geleidelijke integratie van het nieuwe regelgevingskader te vergemakkelijken. Naast het vaststellen van de regelgevende basis ondersteunt de Europese Commissie actief het AI-ecosysteem binnen de EU. Dit omvat onder meer de oprichting van een AI Office dat belast is met het toezicht op de naleving van de wetgeving, met name voor hoogimpactvolle fundamentele modellen die systemische risico's met zich meebrengen.
Bovendien heeft de commissie initiatieven aangekondigd om lokale AI-ontwikkelaars te versterken, zoals het upgraden van het supercomputernetwerk van de EU. Deze initiatieven hebben tot doel de capaciteiten voor het trainen van generatieve AI-modellen te vergroten, waarbij wordt gewaarborgd dat Europa zijn leidende positie in AI-innovatie behoudt en tegelijkertijd ethische en regelgevende normen handhaaft.
Deze wetgevende mijlpaal onderstreept de vastberadenheid van de EU om de verantwoorde en ethische ontwikkeling van AI-technologieën te leiden. Door een wereldwijde norm te stellen, streeft de EU ernaar een evenwicht te vinden tussen het bevorderen van innovatie en het beschermen van fundamentele rechten en maatschappelijke waarden.
